استونیتریل چیست؟ + کاربرد آن در آزمایشگاه کدام است؟
استونیتریل نوعی ماده شیمیایی که از جایگزین شدن یک گروه اتمی متیل به هیدروژن سیانید ایجاد می‌شود. این ماده به صورت مایعی بی‌رنگ است. همچنین بوی نافذی شبیه به بوی اتر دارد. این ماده در واقع یک حلال قطبی بسیار پرکاربرد و نوعی نیتریل آلیفاتیک است که یک ترکیب آلی فرار به شمار می‌آید. این حلال قطبی، اثرات بسیار خوبی در زمینه کروماتوگرافی دارد. این ماده از آب سبک‌تر است و چگالی آن 0. 786 کیلوگرم بر لیتر است.
پیشنهاد ویژه: خرید مواد شیمیایی آزمایشگاهی از برندهای روز و معتبر
کاربرد استونیتریل
از این ماده در عملیات کروماتوگرافی در فاز مایع به طور گسترده کاربرد دارد. اگر در نمونه‌ای طول موج‌های پایین یو وی (UV) نیاز باشد بهتر است استونیتریل را به کار ببریم. از برخی از گرید‌های استونیتریل به عنوان فاز متحرک یا مایع حامل استفاده می‌شود.
از کاربردهای دیگر استونیتریل می‌توان به ساخت آفت کش‌ها، صنایع دارویی، انواع عطر‌ها، باتری‌ها، محصولات پاک‌کننده لاک‌های اکریلیک و محصولات لاستیکی اشاره کرد. کاربردهای دیگری که می‌توان برای استونیتریل در نظر گرفت استخراج اسیدهای چرب از روغن‌های حیوانی و گیاهی است.
تولید استونیتریل
استونیتریل را می‌توان از ترکیب اسید استیک و آمونیاک در دو مرحله تولید کرد. محصول حاصل غلظت بالایی دارد. در مرحله اول اسید استیک و آمونیاک خنثی‌سازی شده و استات آمونیوم ایجاد می‌شود. در مرحله دوم محلول استات آمونیوم در آب با آمونیاک به صورت گاز ترکیب شده و در نهایت پس از پیش گرمایش و ایجاد مخلوط، وارد یک راکتور بستر ثابت می‌شود که شامل کاتالیزور اکسید آلومینیوم است و به این صورت است که گاز حاوی استونیتریل ایجاد می‌شود. در مرحله سوم این گاز تصفیه شده و استونیتریل بدست می‌آید.
ایمنی استونیتریل
هنگام کار با اغلب مواد شیمیایی باید حتماً نکات ایمنی مربوط به آن را رعایت کنید. برخی مواد شیمیایی به دلیل اثرات سمی‌ای که دارند روی سلامت تأثیر منفی می‌گذارند. ماده استونیتریل نیز همین‌طور است و باید به درستی با آن کار کرد. در صورت عدم رعایت اصول ایمنی در کار با استونیتریل ممکن است عوارضی همچون گرگرفتگی صورت، تنگی نفس، سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف و کوتاه شدن نفس‌ها و در نهایت مرگ داشته باشد.
درباره سرطان‌زا بودن استونیتریل تحقیقات متعددی صورت گرفته اما سرطان‌زا بودن آن را به اثبات نرسیده است. این ماده باید در ظروف دربسته نگهداری شده و در محیط آن باید هود و هواکش وجود داشته باشد. برای کار با این ماده شیمیایی باید دستکش، لباس آزمایشگاه و عینک داشته باشید.
از دیگر کاربردهای استونیتریل
استونیتریل در تولید ترکیبات دارویی، عطر، محصولات لاستیکی، آفت‌کش‌ها، پاک‌کننده‌های ناخن اکریلیک و باتری‌ها جزئی اساسی است.
برای استخراج اسیدهای چرب از روغن‌های حیوانی و گیاهی استونیتریل بسیار کاربردی است. به‌عنوان یک حلال آلی در واحد اچ پی ال سی (HPLC) استفاده می‌شود.
استونیتریل محصول جانبی تولید ماده اکریلونیتریل است. این ماده یک حلال آبیتیک قطبی است که در سنتز آلی و خالص‌سازی بوتادین کاربرد اساسی دارد.
از کاربردهای دیگر استونیتریل می‌توان به حلالیت به قطبیت متوسط آن و قابلیت اختلاط با آب و حلال‌های آلی دیگر اشاره کرد.
می‌توان از این ماده به عنوان مولکول‌های فاز متحرکی که در کروماتوگرافی ستونی به کار می‌روند، بهره برد. بنابراین از این ترکیب در کروماتوگرافی فاز معکوس و کاربردهای الکتروشیمیایی کمک گرفته می‌شود.
در سنتز دارو‌های هسته‌ای نیز استونیتریل به طور گسترده کاربرد دارد.
این ماده یک نیتریل آلیفاتیک و یک ترکیب آلی فرار و بی‌رنگ است که طیف گسترده‌ای از ترکیبات قطبی و غیر قطبی را در خود حل می‌کند.
استونیتریل در سنتز ترکیبات آلی و خالص‌سازی بوتادین نقش مهمی ایفا می‌کند. علاوه بر این، به دلیل دارا بودن ثابت دی‌الکتریک نسبتاً بالا و توانایی حل الکترولیت‌ها، از این ماده به‌طور گسترده در ساخت باتری بهره‌برداری می‌شود. استونیتریل در صنعت نیز به‌عنوان حلال برای ساخت داروها و فیلم‌های عکاسی به کار می‌رود.
در پایان
استونیتریل یک ماده حلال قطبی است که در صنعت و آزمایشگاه کاربرد زیادی دارد. در واقع این ماده به عنوان محیطی مناسب برای بسیاری از آزمایش‌های شیمیایی در طیف گسترده‌ای از کاربرد‌ها به کار می‌رود.
در مقاله حاضر به بررسی ماده استونیتریل، کاربردهای آن، موارد نگهداری و روش‌های تولید آن پرداختیم.