طیف سنجی جرمی چیست؟ کاربردها
طیف سنجی جرمی (Mass Spectrometry) که به اختصار ام اس (MS) نام دارد یک تکنیک تحلیلی قدرتمند برای شناسایی و تعیین ساختار مولکول‌ها است. این روش بر اساس اندازه‌گیری نسبت جرم به بار یون‌ها عمل می‌کند.
نحوه کارکرد طیف سنج جرمی
طیف سنجی جرمی بر اساس یونیزه کردن مولکول‌ها، جدا کردن یون‌ها بر اساس نسبت جرم به بار و آشکارسازی یون‌ها عمل می‌کند. در ادامه به طور مفصل تر به مراحل مختلف کارکرد طیف سنج جرمی می‌پردازیم:
۱. یونیزاسیون: در اولین مرحله مولکول‌ها باید به یون تبدیل شوند. روش‌های مختلفی برای یونیزاسیون مولکول‌ها وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از: یونیزاسیون الکترونی، یونیزاسیون شیمیایی، یونیزاسیون الکترواسپری و یونیزاسیون ماتریس لیزری کمکی
۲. جداسازی یون‌ها: پس از یونیزاسیون، یون‌ها بر اساس نسبت جرم به بار آن‌ها توسط میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی از هم جدا می‌شوند. روش‌های مختلفی برای جداسازی یون‌ها وجود دارد که رایج ترین آن‌ها عبارتند از: آنالیزور مغناطیسی، آنالیزور چهار قطبی و آنالیزور زمان پرواز.
۳. آشکارسازی یون‌ها: پس از جداسازی یون‌ها توسط آشکارساز آشکارسازی می‌شوند. آشکارسازهای مختلفی وجود دارند که رایج ترین آن‌ها عبارتند از: ضرب کننده الکترون و آشکارساز فارادی.
۴. تولید طیف جرمی: در نهایت سیگنال‌های الکتریکی حاصل از آشکارساز به یک کامپیوتر فرستاده می‌شوند و طیف جرمی تولید می‌شود. طیف جرمی به صورت شکل گرافیکی است و نشان می‌دهد چه تعداد یون با چه نسبت جرم به بار وجود دارد.
بیشتر بخوانید: اتانول مطلق SA گرید تزریقی و داروئی EP و USP
عوامل موثر بر عملکرد طیف سنج جرمی
۱. نوع یونیزاسیون: نوع یونیزاسیون می‌تواند بر حساسیت و دقت طیف سنج جرمی تاثیر بگذارد.
۲. نوع جداسازی: نوع جداسازی می‌تواند بر وضوح و دقت طیف سنج جرمی تاثیر بگذارد.
۳. نوع آشکارساز: نوع آشکارساز می‌تواند بر حساسیت و محدوده دینامیکی طیف سنج جرمی تاثیر بگذارد.
نکاتی در مورد استفاده از طیف سنج جرمی
۱. قبل از استفاده از طیف سنج جرمی، باید آن را با استفاده از مواد استاندارد کالیبره کرد.
۲. نمونه باید به طور مناسب آماده سازی شود.
۳. شرایط کار طیف سنج جرمی باید به طور صحیح تنظیم شود.
کاربردهای طیف سنجی جرمی
۱. شناسایی مولکول‌ها: طیف سنجی جرمی می‌تواند برای شناسایی مولکول‌های ناشناخته یا تأیید هویت مولکول‌های شناخته شده به کار رود.
۲. تعیین ساختار مولکول‌ها: با استفاده از طیف سنجی جرمی می‌توان ساختار مولکول‌ها را از جمله جرم مولکولی، فرمول مولکولی و ساختار اتمی آن‌ها را تعیین کرد.
۳. کمی سازی مولکول‌ها: طیف سنجی جرمی می‌تواند برای تعیین تعداد مولکول‌ها در یک نمونه به کار رود.
۴. بررسی متابولیسم داروها: طیف سنجی جرمی برای بررسی متابولیسم داروها در بدن انسان و حیوان به کار می‌رود.
۵. کنترل کیفیت مواد غذایی: طیف سنجی جرمی برای کنترل کیفیت مواد غذایی و آشامیدنی به کار می‌رود.
۶. تشخیص بیماری‌ها: طیف سنجی جرمی برای تشخیص بیماری‌ها از طریق بررسی نشانگرهای زیستی در خون و سایر مایعات بدن به کار می‌رود.
پیشنهاد ویژه:آشنایی با ترموبلاک ( گرمکن لوله های آزمایشگاهی )
مزایای طیف سنجی جرمی
۱. حساسیت بالا: طیف سنجی جرمی می‌تواند مولکول‌ها را در مقادیر بسیار کم (حتی در حد چند مولکول) شناسایی و اندازه‌گیری کند.
۲. دقت بالا: طیف سنجی جرمی می‌تواند اطلاعات دقیق و قابل اعتمادی در مورد مولکول‌ها ارائه دهد.
قابلیت تجزیه و تحلیل مولکول‌های پیچیده: طیف سنجی جرمی می‌تواند برای تجزیه و تحلیل مولکول‌های پیچیده مانند پروتئین‌ها و دی ان ای (DNA) به کار رود.
۳. سرعت بالا: طیف سنجی جرمی می‌تواند به سرعت و به طور خودکار اطلاعات مربوط به مولکول‌ها را ارائه دهد.
خرید و فروش طیف سنج جرمی
طیف سنج جرمی دستگاهی گران قیمت است و قیمت آن می‌تواند تا چند میلیارد تومان متغیر باشد. عوامل مختلفی بر قیمت طیف سنج جرمی تأثیر می‌گذارند از جمله:
۱. نوع طیف سنج جرمی: طیف سنج‌های جرمی مختلفی با قابلیت‌های مختلف وجود دارند.
۲. برند و مدل طیف سنج جرمی: برندهای مختلف طیف سنج جرمی قیمت‌های متفاوتی دارند.
۳. قابلیت‌ها و امکانات طیف سنج جرمی: طیف سنج‌های جرمی با قابلیت‌ها و امکانات بیشتر، قیمت‌های بالاتری دارند.
نکاتی در مورد خرید طیف سنج جرمی
۱. قبل از خرید طیف سنج جرمی نیازهای خود را به طور کامل مشخص کنید.
۲. بودجه خود را برای خرید طیف سنج جرمی تعیین کنید.
۳. از شرکت‌های معتبر و شناخته شده طیف سنج جرمی خریداری کنید.
۴. گارانتی و خدمات پس از فروش طیف سنج جرمی را بررسی کنید.
در پایان
طیف سنج جرمی تجهیزاتی تخصصی در آزمایشگاه‌های صنعتی و تحقیقاتی است. در مراکز تولید مواد شیمیایی و صنایع پیشرفته عموماً از این دستگاه برای دقت و بهبود عملکرد خود استفاده می‌کنند. در مقاله حاضر طیف سنج جرمی را از لحاظ عملکرد مزایا و انواع کاربردها مورد بررسی قرار داده‌ایم.