آشنایی با دستگاه اتوکلاو

اتوکلاو یا دستگاه استریل با بخار از تجهیزات مهم آزمایشگاهی و پزشکی محسوب می‌شود که در مراکز درمانی مانند دندانپزشکی، بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی به صورت گسترده استفاده می‌شود. از صنایع دیگر و خاصی که از اتوکلاو استفاده می‌کنند صنایع ساختمان و بتن آرمه است.

مورد استفاده این دستگاه در صنعت، آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و استیل ابزار و تجهیزات پزشکی است. می‌توان در خالکوبی و صنعت پیرسینگ نیز برای استریل سازی تجهیزات استفاده کرد. این دستگاه توسط بخار آب داغ و با فشار تجهیزات را استریل یا سترون (Sterilization) می‌کند. منظور از این کار حذف همه میکروب‌ها و ذرات ارگانیک روی تجهیزات است.

اتوکلاو‌ها در واقع به صورت محفظه بسته‌ هستند و در مدل‌های مختلف ایستاده و رومیزی موجود هستند. این دستگاه در ابعاد و ظرفیت‌های گوناگون برای کاربرد‌های مختلفی ساخته می‌شود. این دستگاه‌ها معمولا ماندگاری و کیفیت خوبی دارند و در دماهای بالاتر از صد درجه که بخار آب ایجاد می‌شود کار می‌کنند. این تجهیزات دارای محدوده دمایی 121 تا 134 است.

اتوکلاو درجه پایین

این اتوکلاو‌ها نیز همان طور که از اسمش پیداست برای مواردی استفاده می‌شود که به دماهای پایین تری برای استریل نیاز است. این اتوکلاو دارای محدوده دمایی 121 تا 123 درجه سانتی گراد است.

پیشنهاد ویژه: اسپکتوفتومتر چیست؟

چه مواردی را می توان با اتوکلاو استریل کرد ؟

با توجه به مرکز استفاده کننده از دستگاه موارد مختلفی را با اتوکلاو استریل می کنند. به عنوان مثال در بیمارستان ها از اتوکلاو برای استریل کردن لباس , رخت , پتوی و ملحفه بیمار استفاده می کنند. در بخش آزمایشگاه از اتوکلاو برای استریل کردن تجهیزات که باید آری از میکروب باشند استفاده می شود و یا در دندانپزشکی برای استریل تجهیزاتی که در کار دندانپزشک مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا از اتوکلاو برای استریل تجهیزات شیشه ای , سرامیکی و فلزی استفاده می کنند. این تجهیزات نباید برای ضدعفونی کردن لوازم پلاستیکی معمولی و حساس به دما استفاده کرد. البته بروی پلاستیک هایی که قابلیت اتوکلاو شدن داشته باشند نشانه خاصی وجود دارند.

اتوکلاو در چه صنایعی مورد استفاده قرار می گیرد ؟

اتوکلاو‌ها برای استریل کردن مواد و تجهیزات در صنایع داروسازی، آزمایشگاهی، بیمارستانی، دندانپزشکی و صنایع غذایی و ... استفاده می‌شود.

انواع دستگاه اتوکلاو

اتوکلاو‌ها با توجه به محیطی که در آن استفاده می‌شوند، درجه حرارتی که تأمین می‌کنند و تجهیزاتی که استریل می‌کنند، انواع مختلفی دارند. این تجهیزات با توجه به ظرفیت و ویژگی‌هایی که دارند انواع مختلفی داشته و در بخش‌های مختلف مراکز پزشکی و درمانی همچون بیمارستان‌ها به صورت گسترده استفاده می‌شوند. از این تجهیزات می‌توان در مطب‌ها، کلینیک‌ها، بیمارستان‌ها، انواع آزمایشگاه‌ها و در صورت نیاز در خانه استفاده کرد. این تجهیزات البته در ظرفیت‌های سفارشی نیز قابل ساخت هستند. انواع اتوکلاو به شرح زیر است:

اتوکلاو آزمایشگاهی

این اتوکلاو‌ها در حجم‌های مختلفی ساخته می‌شوند. این دستگاه معمولا تمام استیل ساخته می‌شود و در واقع تمامی درب، مخزن و کاور آن از جنس استیل است. 

اتوکلاو بیمارستانی

این اتوکلاو نام دیگری با عنوان اتوکلاو دیگی دارد و بیشتر در بیمارستان‌ها به کار می‌رود. این تجهیزات معمولا برد دیجیتال دارد و از انواع فیلتر‌های بیولوژیکی و ورودی‌های هوا برای کارکرد بهتر استفاده می‌کند. این تجهیزات معمولا دارای دو برنامه استریل هستند که در دماهای مختلفی کار می‌کند. دمایی که انتخاب می‌شود بسته به میزان تحمل دمایی تجهیزات مورد نظر تعیین می‌شود.

اتوکلاو کلینیکال

این تجهیز دارای درب کاملاً اتوماتیک است. البته به صورت دستی نیز قابل باز شدن است. بدنه این تجهیزات از استیل ضد زنگ است و از برد الکترونیکی هوشمند و فیلتر بیولوژی استفاده می‌کند.

اتوکلاو دندانپزشکی

اتوکلاو‌هایی که در دندانپزشکی کابرد دارند دارای درب اتوماتیک هستند به صورت دستی نیز باز و بسته می‌شوند. بدنه آن‌ها از جنس فولاد و مخزن آن‌ها از جنس استیل است. این دستگاه نیز دارای برد الکترونیکی هوشمند، خشک کن هیتری و فیلتر بیولوژیک (بیوفیلتر) است.

پیشنهاد ویژه :تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی براساس متدهای روز دنیا 

اتوکلاو سریع

این اتوکلاو‌ها حجم کمتری دارند و در مکان‌هایی مانند دندانپزشکی و اتاق عمل به خوبی پاسخگوی نیاز‌ها هستند. در این مکان‌ها معمولاً هر بار میزان کمی از تجهیزات استریل می‌شوند از این رو اتوکلاو سریع، گزینه مناسبی است.

قیمت اتوکلاو

قیمت اتوکلاو بسته به ظرفیت، مدل و برندی که انتخاب می‌شود متفاوت خواهد بود. این تجهیزات در ظرفیت‌ها و قابلیت‌های مختلفی ساخته می‌شوند و تکنولوژی ساخت آن‌ها با هم متفاوت است. برخی از اتوکلاو‌ها آنالوگ هستند اما برخی دیگر از برد‌های دیجیتال و امکانات پیشرفته تری برخوردارند. از این رو قیمت اتوکلاو با توجه به مدل و ظرفیت و برند تولید کننده آن انتخاب می‌شود.

سخن آخر

اتوکلاو دستگاهی آزمایشگاهی و پزشکی است که برای استریل کردن تجهیزات طبی که ممکن است دچار آلودگی‌ شوند استفاده می‌شود. اتوکلاو یک دستگاه ضد عفونی کننده است که برای کشتن میکروارگانیسم‌ها از گرمایش با بخار آب تحت فشار استفاده می‌کند. این یک ابزار ضروری در بسیاری از محیط‌های پزشکی، آزمایشگاهی و صنعتی است.