کشاورزی یکی از مهم ترین فعالیت‌های بشری است. انسان امروزه ناگزیر است که از دانش و فناوری برای بهبود کیفیت محصولات کشاورزی، افزایش بهره وری، کاهش هزینه‌ها و کاهش اثرات زیست محیطی استفاده کند. این تحول ابتدا در آزمایشگاه رخ می‌دهد و آزمایشگاه‌های کشاورزی نقش مهمی در توسعه و پیشرفت کشاورزی ایفا می‌کنند. آن‌ها به کشاورزان کمک می‌کنند تا محصولات کشاورزی سالم و پایدار تولید کنند.
آزمایشگاه‌های کشاورزی در حوزه‌های متنوعی مانند تشخیص نوع خاک و کود، گیاه پزشکی، گیاه شناسی و... فعالیت می‌کنند. هریک از این آزمایشگاه‌ها با توجه به زمینه فعالیت خود نیازمند تجهیزات مخصوص هستند. در این مقاله به معرفی دستگاه‌ها و تجهیزات مورد نیاز یک آزمایشگاه کشاورزی خواهیم پرداخت. اگر قصد تاسیس آزمایشگاه کشاورزی دارید، این مقاله مخصوص شماست. همراه ما باشید.
برای مطالعه : با تجهیزات آزمایشگاهی بیشتر آشنا شوید.
تجهیزات عمومی آزمایشگاه کشاورزی
همان‌طور که گفته‌شد؛ آزمایشگاه‌های کشاورزی در زمینه‌های مختلفی به فعالیت می‌پردازند. با این وجود تعداد زیادی از وسایل و تجهیزات مورد نیاز آن‌ها مشترک است. هدف کلی تمام این آزمایشگاه‌ها ارتقا سطح کشاورزی و شناخت بهتر گیاهان زراعی است. بنابراین تجهیزات آزمایشی نسبتا یکسانی دارند و نتایج آزمایش‌ها می‌توانند مرتبط و مکمل هم باشند. در بسیاری از موارد نمونه مورد آزمایش در یکی از آزمایشگاه به سایر بخش‌ها ارسال می‌شود تا آزمایش‌های تکمیلی روی آن انجام شود. برخی از دستگاه‌ها و تجهیزات عمومی آزمایشگاه کشاورزی شامل موارد زیر است:
الف) تجهیزات شیشه‌ای مانند بشر، لوله آزمایش، ارلن و...
ب) پیپت و سمپلر
ج) ترازوی دقیق مخصوص
د) میکروسکوپ نوری
ه) دستگاه اسپکتروفوتومتر
و) دستگاه بن‌ماری
ز) دستگاه اتوکلاو
ح) دستگاه کالری‌متر
ط) دستگاه کروماتوگرافی
ی) شیکر آزمایشگاهی
ل) پی اچ متر قلمی و رومیزی
م) هیتر استیرر
ن) حمام التراسونیک
س) الکتروفورز عمودی و افقی
ع) میکروتوم
ف) فیلم فتومتر
ص) سانتریفیوژ
ق) هود لامینار
ش) هود شیمی همراه با فن مخصوص
ت) هموژنایزر
ث) طیف‌سنج اتمی
خ) ترمو سایکلر
ذ) سوکسله
ض) کجدال
ظ) آون آزمایشگاهی
شاید خواندن مطلب تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی نیز برای شما مفید باشد
آزمایشگاه‌های کشاورزی و تجهیزات تخصصی آن‌ها
به طور کلی آزمایشگاه‌های کشاورزی به چهار دسته تقسیم می‌شوند. هر یک از این آزمایشگاه بسته به نوع فعالیت‌شان در کنار تجهیزات عمومی، از دستگاه‌های تخصصی‌تر نیز استفاده می‌کنند. در ادامه به بررسی مختصر این آزمایشگاه‌ها و معرفی تجهیزات تخصصیشان می‌پردازیم:
آزمایشگاه گیاه‌شناسی
این آزمایشگاه به بررسی و شناخت چرخه زندگی گیاهان مختلف می‌پردازد. گیاهان متفاوت به عنوان نمونه وارد آزمایشگاه می‌شوند و ساختار فیزیکی آن‌ها مورد مطالعه قرار می‌گیرد. بعلاوه فعالیت‌ها و عملکرد شیمیایی‌شان نیز بررسی می‌شود. برای شناخت گیاه و آشنایی با شرایط و مواد غذایی مورد نیازشان آزمایش‌های گوناگونی صورت می‌گیرد. در این آزمایشگاه ها میزان و نوع فوتوسنتر، شرایط تولید مثل، نحوه رشد و جوانه‌زنی و... با استفاده از دستگاه‌ها و تجهیزات مرتبط مورد بررسی قرار می‌گیرد. در نهایت انتشار اطلاعات کسب شده از این آزمایش‌ها، باعث آشنایی بیشتر افراد متخصص با گیاهان مختلف و کاربرد آن‌ها می‌شود. دستگاه‌ها و تجهیزات مخصوص این آزمایشگاه عبارتند از:
الف) دستگاه فتوسنتز متر
ب) دستگاه کلروفیل متر
ج) دستگاه عصاره گیر گیاه
د) دستگاه کلروفیل فلورسانس
ه) دستگاه پرومتر
و) دستگاه تششع سنج
ز) دستگاه تقطیر در خلاء
ح) دستگاه اندازه گیری اکسیژن
ط) دستگاه بمب آب
ی) استریو میکروسکوپ
ک) میکروسکوپ اینورت
ل) سطح‌سنج برگ
م) اتاقک رشد گیاه
ن) اتاقک جوانه‌زنی
س) گراس چمبر
آزمایشگاه گیاه پزشکی
در این آزمایشگاه به طور عمده آفت‌ها و مشکلاتی که برای انواع گیاهان به‌وجود می‌آید، مورد بررسی قرار می‌گیرد. بعلاوه سعی می‌شود با بررسی تاثیر انواع میکروب‌های بیماری‌زا و تاثیر آن‌ها بر گیاهان متفاوت، نتایجی برای تولید انواع آفت‌کش و ضدآفت‌ها به دست آید. در این آزمایشگاه متخصصان می‌توانند با دستکاری ژنتیکی گیاهان برخی از خصوصیات آن‌ها را از بین برده یا تقویت کنند. برخی دستگاه‌های مورد نیاز این آزمایشگاه شامل موارد زیر است:
الف) میکروسانتریفیوژ
ب) سانتریفیوژ یخچال‌دار
ج) ژل داک
د) فریزر آزمایشگاهی
ه) ورتکس میکسر
و) بورت دستی و اتوماتیک
ز) استریو میکروسکوپ
ح) ترانس ایلومینیتور
آزمایشگاه خاک کشاورزی
یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر فرایند رشد گیاه، خاک مورد استفاده برای آن است. بنابراین آزمایشگاه خاک کشاورزی از فعال‌ترین آزمایشگاه‌های این دسته محسوب می‌شود. آزمایشگاه‌های خاک کشاورزی با هدف بررسی و شناخت انواع خاک‌ها و نوع استفاده از آن‌ها ساخته شده‌اند. در این آزمایشگاه نمونه‌های خاک ارائه شده مورد بررسی قرار گرفته و با انجام آزمایش‌های مرتبط، نوع عناصر موجود درخاک و کمبود یا فزاینده بودن آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته و نوع، بافت و نیازهای خاک تعیین می‌شود. در نتیجه این آزمایش‌ها، کشاورز می‌تواند با توجه به نیازهای گیاه خود، خاک مناسبی جهت رشد آن فراهم کند. از جمله تجهیزات مورد نیاز برای آزمایشگاه خاک کشاورزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف) رطوبت سنج خاک
ب) شوری سنج خاک
ج) مولتی پارامتر
د) عصاره‌گیر خاک
ه) هموژنایزر خاک
و) پی اچ متر خاک
ز) پنترومتر خاک
ح) دابل رینگ خاک
ط) هیدورمتر خاک
ی) دفترچه رنگ خاک مانسل
آزمایشگاه خاک و سنگ
در این آزمایشگاه، انواع سنگ‌هایی که می‌توانند باعث ایجاد خاک مطلوب به منظور استفاده در کشاورزی شوند؛ مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرند. مهم‌ترین فعالیت این آزمایشگاه، تولید و تشخیص انواع خاک است. در این آزمایشگاه برش و آسیاب سنگ‌های مورد نیاز جهت تولید شن و ماسه و سایر خاک‌ها در اندازه و بافت‌های مختلف صورت می‌گیرد. انواع دستگاه‌ها و تجهیزات مورد استفاده در این آزمایشگاه شامل موارد زیر است:
الف) دستگاه شیکر الک خاک
ب) دستگاه برش مستقیم خاک
ج) دستگاه تراش خاک
د) دستگاه نمونه‌بردار خاک
ه) دستگاه آسیاب سنگ
و) دستگاه پین هول
ز) دستگاه تک محوری برقی خاک
ح) دستگاه سنگ‌شکن برقی
ط) دستگاه تست سایش
ی) دستگاه تشخیص بار افتان یا ثابت
ک) چکش تراکم اتوماتیک خاک
کلام آخر
آزمایشگاه‌های کشاورزی ابزارهای ارزشمندی برای توسعه و پیشرفت کشاورزی هستند. آن‌ها کشاورزان را یاری و هدایت می‌کنند تا محصولات کشاورزی سالم تولید شود. به طور کلی گیاه شناسی، گیاه پزشکی، خاک کشاورزی و خاک و سنگ از انواع آزمایشگاه‌های تخصصی کشاورزی هستند. این آزمایشگاه‌ها در مجموع تجهیزاتی عمومی را نیاز دارند که بین همه آن‌ها مشترک و مورد نیاز است. همچنین آن‌ها تجهیزاتی تخصصی را نیاز دارند که ویژه هرکدام از آن‌ها است که در این مقاله به طور خلاصه به آن‌ها پرداخته ایم.